ြမန်မာလူမျိုး​ - ( မက္ခရာမင်း​သား​ြကီး​၏ ပထမ အဂင်္လိပ်-ြမန်မာ အဘိဓာန်)

ဗဒံုမင်း​တရား​ (ဘိုး​ေတာ်ဘုရား​)၏ သား​ေတာ် မက္ခရာမင်း​သား​ြကီး​ကိုယ်တိုင် ြပစု ​ေသာ ပထမ အဂင်္လိပ်-ြမန်မာ အဘိဓာန်တွင် "ြမန်မာလူမျိုး​" အသံုး​အနှုန်း​ကို ဤသို့​ ​ေတွ့​ရသည်။



မက္ခရာ မင်း​သား​ြကီး​

(ဆရာ မင်း​ယု​ေဝ ​ေရး​သား​ေသာ “ပထမ ြမန်မာများ​” စာအုပ်မှ)

ြမန်မာ့​သမိုင်း​၌ ကျွန်​ေတာ်သိ​ေသာ “မက္ခရာမင်း​သား​” နှစ်ပါး​ရှိသည်။ တစ်ပါး​မှာ အမရပူရ ပထမြမို့​တည် ဗဒံုမင်း​တရား​ (ဘိုး​ေတာ်ဘုရား​)၏ သား​ေတာ် ြဖစ်သည်။ ငယ်မည် ​ေမာင်ပျိုး​၊​ ဘွဲ့​အမည် မင်း​ရဲ​ေကျာ်စွာ ြဖစ်သည်။ ​ေနာင်အခါ မက္ခရာြမို့​ကို စား​ရသြဖင့်​ မက္ခရာ မင်း​သား​ဟု တွင်သည်။ အင်း​ဝဘုရင် ဘြကီး​ေတာ်နှင့်​ သာယာဝတီမင်း​တို့​၏ ဦး​ေလး​ေတာ် ြဖစ်သည်။ ြမန်မာနိုင်ငံကို ​ေခတ်သစ် ထူ​ေထာင်လိုသူအြဖစ် လည်း​ေကာင်း​၊​ အဂင်္လိပ်-ြမန်မာ အဘိဓာန်ကို ြပုစုသူအြဖစ် လည်း​ေကာင်း​ ထင်ရှား​သည်။

ကျန်တစ်ပါး​မှာမူ ရတနာပံု ပထမြမို့​တည် မင်း​တုန်း​မင်း​၏ သား​ေတာ် ြဖစ်သည်။ ငယ်မည် ​ေမာင်သန့်​၊​ ဘွဲ့​မည် မင်း​ရဲစည်သူ ြဖစ်သည်။ ​ေနာင်အခါ မက္ခရာြမို့​ကို စား​ရသြဖင့်​ မက္ခရာမင်း​သား​ တွင်သည်။ အိမ်​ေရှ့​စံ က​ေနာင်မင်း​သား​ လွန်ြပီး​ေနာက် က​ေနာင်မင်း​သား​ အုပ်ချုပ်ခဲ့​သည့်​ ရတနာပံု စက်ရံုများ​ကို အုပ်ချုပ်ခဲ့​သူ ြဖစ်သည်။ မင်း​တုန်း​မင်း​၏ အရိုက်အရာကို ဆက်ခံထိုက်သူ အရည်အချင်း​ ြပည့်​ေသာ သား​ေတာ်ြကီး​တစ်ပါး​ အြဖစ် ထင်ရှား​သည်။ သီ​ေပါမင်း​ကို နန်း​တင်စဉ် မင်း​ညီမင်း​သား​ အများ​ ကွပ်မျက်ခံရရာ၊​ ထိုမင်း​သား​လည်း​ ကွပ်မျက်ခံရရှာသည်။

ယခု တင်ြပလိုသူမှာ အဘိဓာန်ဆရာ မက္ခရာမင်း​သား​ြကီး​ပင် ြဖစ်သည်။ အ​ေမရိကန် သာသနာြပုဆရာ ​ေဒါက်တာ ဂျပ်ဆင်၏ မှတ်တမ်း​များ​အရ မက္ခရာ မင်း​သား​ြကီး​သည် ရုပ်ရည်ရူပကာ တင့်​တယ်သည်။ သို့​ရာတွင် ​ေြခလက်တို့​မှာ ​ေလြဖတ်ထား​သြဖင့်​ မသန်မစွမ်း​ ြဖစ်​ေနသည်ဟု ဆိုသည်။

ယင်း​သို့​ ြဖစ်လင့်​ကစား​ မင်း​သား​ြကီး​သည် ဘဝကို အရှံုး​မ​ေပး​။ နိုင်ငံနှင့်​ လူမျိုး​အကျိုး​ကို အစွမ်း​ကုန် ​ေဆာင်ရွက်ခဲ့​သည်။ ​ေဆာင်ရွက်သည် ဆိုရာ၌ နိုင်ငံ​ေရး​အရ မဟုတ်။ စာ​ေပ​ေရး​၊​ ပညာ​ေရး​အရ ​ေဆာင်ရွက်ြခင်း​ ြဖစ်သည်။ ထိုစဉ်က ြမန်မာတို့​သည် အ​ေနာက်တိုင်း​ ဝိဇ္ဇာ၊​ သိပ္ပံ ပညာရပ်များ​ကို မတတ်​ေြမာက်ြက​ေသး​၊​ ​ေခတ်မမီြက​ေသး​။ ကမ္ဘာြပား​သည် ဟူ​ေသာ အယူကိုပင် ယူြကဆဲြဖစ်သည်။ ထိုအချက်ကို မင်း​သား​ြကီး​သည် ​ေကာင်း​စွာ သတိြပု ဆင်ြခင်မိသည်။

မင်း​သား​ြကီး​သည် အင်း​ဝ ​ေနြပည်​ေတာ်​ေရာက် ​ေပါ်တူဂီလူမျိုး​များ​၊​ အဂင်္လိပ်လူမျိုး​များ​နှင့်​ ဆက်ဆံရာတွင် ထိုသူတို့​မှတစ်ဆင့်​ ​ေခတ်မီ ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ ပညာရပ်များ​၏ သ​ေဘာကို သိရှိ နား​လည်ခဲ့​သည်။ ထိုပညာရပ်များ​ကို တတ်​ေြမာက်မှသာ ြမန်မာတို့​ ​ေခတ်မီ နိုင်မည်ဟု သ​ေဘာ​ေပါက်ခဲ့​သည်။ တစ်ဖက်က နယ်ချဲ့​ရန်လည်း​ ရှိ​ေနရာ ထိုသို့​ ​ေခတ်မီမှလည်း​ နယ်ချဲ့​ရန်ကို တွန်း​လှန်နိုင်မည်ဟု ြမင်ခဲ့​ဟန်တူသည်။ ထို့​ေြကာင့်​ ြမန်မာများ​ ​ေခတ်မီ​ေရး​ကို မင်း​သား​ြကီး​သည် အစွမ်း​ကုန် ြကိုး​ပမ်း​ခဲ့​ေလသည်။

မင်း​သား​ြကီး​သည် အင်း​ဝသို့​ ​ေရာက်ရှိ​ေနသည့်​ အဂင်္လိပ် ကုန်သည်ြကီး​ မစ္စတာ ​ေရာ်ဂျာထံမှ အဂင်္လိပ်စာကို သင်ယူသည်။ ထို့​ေနာက် အဂင်္လိပ်ဘာသာြဖင့်​ ​ေရး​ထား​သည့်​ အ​ေနာက်တိုင်း​ ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံဆိုင်ရာ ပညာရပ်များ​ကို ​ေလ့​လာဆည်း​ပူး​သည်။ အထူး​သြဖင့်​ “ရီး​၏ စွယ်စံုကျမ်း​ (Ree’s Encyclopedia) ကို​ေလ့​လာ ဆည်း​ပူး​သည်။ ြမန်မာအမျိုး​သား​တို့​ ​ေလ့​လာ ဆည်း​ပူး​နိုင်ရန်လည်း​ ထိုကျမ်း​ပါ သိပ္ပံပညာရပ်အချို့​ကို ြမန်မာဘာသာ ြပန်ဆိုသည်။

မင်း​သား​ြကီး​သည် အလွန်​ေခတ်မီသူ ြဖစ်သည်။ သူ့​အိမ် စာြကည့်​ေဆာင် နံရံတွင် အပူအ​ေအး​ ချိန်​ေသာ သာမိုမီတာနှင့်​ ​ေလဖိအား​ ချိန်​ေသာ ဘရိုမီတာတို့​ကို အြမတ်တနိုး​ ချိတ်ဆွဲထား​သည်။ ကမ္ဘာလံုး​သည် ဟူ​ေသာ အယူအဆကိုလည်း​ နှစ်သက်လက်ခံ ယံုြကည်ထား​သည်။ ထိုစဉ်က ထိုအယူအဆကို လက်ခံသူမှာ ြမန်မာအမျိုး​သား​တို့​ အထဲတွင် အလွန် ရှား​ပါး​လှသည်။ မင်း​သား​ြကီး​သည် ​ေလာ်ဂရစ်သမ် ဂဏန်း​သခင်္ျာ တွက်နည်း​ကို အင်း​ဝ​ေရာက် အဂင်္လိပ်ကုန်သည်ြကီး​ မစ္စတာလိန်း​ထံက သင်ြကား​ေလသည်။

ဘြကီး​ေတာ်လက်ထက် ၁၈၂၆ ခုတွင် ပထမ အဂင်္လိပ်-ြမန်မာ စစ်ပွဲ ြဖစ်ပွား​သည်။ ၂နှစ်ခန့်​ တိုက်ခိုက်ြကြပီး​ေနာက် ြမန်မာတို့​ အ​ေရး​နိမ့်​သြဖင့်​ စစ်​ေြပြငိမ်း​ြကသည်။ ရန္တပိုစာချုပ်ကို ချုပ်ဆိုြကသည်။ စာချုပ်အရ ြမန်မာတို့​က အဂင်္လိပ်တို့​အား​ ရခိုင်တိုင်း​နှင့်​ တနသင်္ာရီတိုင်း​တို့​ကို ​ေပး​လိုက်ရသည်။

နှစ်နိုင်ငံ ဆက်ဆံ​ေရး​ လွယ်ကူ​ေစရန် ြမန်မာ​ေနြပည်​ေတာ် အင်း​ဝနှင့်​ အဂင်္လိပ်ပိုင် ကာလကတ္တား​တို့​တွင် အ​ေရး​ပိုင် ဝန်ြကီး​တစ်ဦး​စီ ခန့်​ထား​ြကသည်။

အဂင်္လိပ်တို့​က အဂင်္လိပ် စစ်ဗိုလ်မှူး​ြကီး​ ကာနယ် ဗား​ေနး​ကို အင်း​ဝသို့​ အ​ေရး​ပိုင်ဝန်ြကီး​အြဖစ် ခန့်​အပ် ​ေစလွှတ်လိုက်သည်။ ကာနယ် ဗား​ေနး​သည် အင်း​ဝတွင် ရနှစ်တိုင် ​ေနထိုင်လျက် အမှုထမ်း​ရွက်ခဲ့​ေလသည်။ ကာနယ် ဗား​ေနး​သည် အင်း​ဝသို့​ ​ေရာက်​ေသာအခါ မက္ခရာမင်း​သား​ြကီး​ကို သွား​ေရာက် ​ေတွ့​ဆံု​ေလသည်။ ​ေတွ့​ဆံုသည်မှာ တာဝန်အရ မဟုတ်၊​ နိုင်ငံ​ေရး​အရ မဟုတ်။ အဂင်္လိပ်စာ တတ်ကျွမ်း​၍ ​ေခတ်မီ ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ ပညာရပ်များ​ကို ​ေလ့​လာလိုက်စား​သူ ပညာရှင်တစ်ဦး​ကို ​ေလး​စား​ ြကည်ညို​ေသာအား​ြဖင့်​ သွား​ေရာက် ​ေတွ့​ဆံုြခင်း​သာ ြဖစ်သည်။

မင်း​သား​ြကီး​ကလည်း​ ကာနယ်ဗား​ေနး​ကို ​ေကာင်း​စွာ ဆီး​ြကိုဧည့်​ခံသည်။ မင်း​သား​ြကီး​၏ စာြကည့်​ေဆာင် နံရံတွင် သာမိုမီတာနှင့်​ ဘရိုမီတာတို့​ ချိတ်ဆွဲထား​သည်ကို ကာနယ်ဗား​ေနး​သည် အံ့​ချီး​စွာ ​ေတွ့​ခဲ့​ရသည်။ မင်း​သား​ြကီး​နှင့်​ ကာနယ်ဗား​ေနး​တို့​ ​ေြပာဆို ​ေဆွး​ေနွး​ြကသည်တို့​မှာ စိတ်ဝင်စား​ဖွယ် ​ေကာင်း​လှသည်။ မင်း​သား​ြကီး​က ကာနယ်ဗား​ေနး​အား​ လန်ဒန်၊​ ကာလကတ္တား​၊​ အင်း​ဝ၊​ ဘန်​ေကာက်ြမို့​များ​၏ လတ္တီကျူ မျဉ်း​ေြကာင်း​များ​၊​ ​ေလာင်ဂျီကျူ မျဉ်း​ေြကာင်း​များ​ကို ​ေမး​သည်။ အဘယ့်​ေြကာင့်​ သ​ေဘင်္ာသား​ အိမ်​ေြမှာင် ​ေြမာက်ဘက်သို့​သာ ​ေခါင်း​လှည့်​ ​ေနတတ်သည်ကိုလည်း​ ​ေမး​သည်။

​ေကာင်း​ကင်၌ ဒုတိယအြကိမ် ​ေပါ်ထွက်လာ​ေသာ ြကယ်တံခွန် အ​ေြကာင်း​ကိုလည်း​ ​ေမး​သည်။ သာမိုမီတာနှင့်​ ဘရိုမီတာတို့​ကို မည့်​ကဲ့​သို့​ စီရင် ြပုလုပ်သည်ကိုလည်း​ ​ေမး​သည်။ ထို့​ြပင် မင်း​သား​ြကီး​က အက္ခရာသခင်္ျာကို သူအလွန် တတ်ကျွမ်း​လို​ေြကာင်း​လည်း​ ​ေြပာ​ေလသည်။

ကာနယ်ဗား​ေနး​သည် မင်း​သား​ြကီး​၏ ပညာဗဟုသုတကို အထူး​ေလး​စား​ ချီး​ကျူး​မိသည်။ မင်း​သား​ြကီး​ကို အထူး​ေလး​စား​ ြကည်ညိုမိသည်။ ထို့​ေြကာင့်​ သူ၏မှတ်တမ်း​တွင်

“ကျွန်ုပ်သည် မင်း​သား​ြကီး​၏ ဗဟုသုတ စံုလင်ပံုကို မချီး​မွမ်း​ဘဲ မ​ေနနိုင်ပါ။ ဤြမန်မာနိုင်ငံတွင် မင်း​သား​ြကီး​ကဲ့​သို့​ ပညာဗဟုသုတ ြပည့်​စံု ၍ ဉာဏ်ထက်ြမက်​ေသာ ပုဂ္ဂိုလ်မျိုး​ကို မ​ေတွ့​ဖူး​ပါ။ ဤမင်း​သား​ြကီး​ကဲ့​သို့​ ပညာဗဟုသုတ အရာတွင် အငတ်မ​ေြပ သိကျွမ်း​လို​ေသာ သူမျိုး​ကို မ​ေတွ့​ဖူး​ပါ”

ဟူ၍ ​ေရး​ထား​ခဲ့​ေလသည်။

မင်း​သား​ြကီး​သည် သိပ္ပံပညာကို အထူး​ ဝါသနာထံုသူ ြဖစ်သည်။ ကာနယ်ဗား​ေနး​နှင့်​ သာမက အြခား​ နိုင်ငံြခား​သား​ ပုဂ္ဂိုလ်များ​နှင့်​လည်း​ သိပ္ပံပညာအ​ေြကာင်း​ ​ေဆွး​ေနွး​တတ်သည်။ ကာနယ်ဗား​ေနး​နှင့်​ မ​ေတွ့​မီ ၁၈၂၂ ခုတွင် ​ေဒါက်တာ ဂျပ်ဆင်နှင့်​ ​ေတွ့​ဆံုစဉ်ကလည်း​ သိပ္ပံပညာအ​ေြကာင်း​ ​ေဆွး​ေနွး​ခဲ့​ဖူး​သည်။ ​ေဒါက်တာဂျပ်ဆင်က နက္ခတ္တ​ေဗဒနှင့်​ ပထဝီပညာများ​ကို သူနှင့်​ မက္ခရာမင်း​သား​ြကီး​တို့​ ​ေဆွး​ေနွး​ခဲ့​ေြကာင်း​ မှတ်တမ်း​တင်ထား​သည်။ ယင်း​သို့​ မှတ်တမ်း​တင်ရာ၌ မက္ခရာမင်း​သား​ြကီး​သည် အ​ေနာက်တိုင်း​ သိပ္ပံပညာကို အထူး​ ​ေလ့​လာလိုက်စား​သူ ြဖစ်သည်ဟူ၍လည်း​ မှတ်ချက်ချထား​ေပသည်။

မင်း​သား​ြကီး​သည် ထိုစဉ်က အဂင်္လိပ်စာ​ေပ၌ ​ေခတ်စား​သည့်​ ဂျွန်ဆင်၏ အဂင်္လိပ် အဘိဓာန်ကို အ​ေခါက်​ေခါက် အခါခါ ​ေလ့​လာသည်။ ယင်း​သို့​ ​ေလ့​လာရာမှ အဂင်္လိပ်-ြမန်မာ အဘိဓာန် တစ်​ေစာင် ြကိုး​ပမ်း​ြပုစုရ​ေသာ် နိုင်ငံနှင့်​ လူမျိုး​အတွက် အကျိုး​ရှိ​ေပအံ့​။ ြမန်မာတို့​ အဂင်္လိပ်ဘာသာ တတ်ကျွမ်း​ေရး​အတွက် အ​ေထာက်အကူ ရ​ေပအံ့​။ ​ေခတ်မီ ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံ ပညာရပ်များ​ကို ​ေလ့​လာရာတွင် လည်း​ေကာင်း​၊​ ယင်း​တို့​ကို ြမန်မာဘာသာ ြပန်ဆိုရာတွင် လည်း​ေကာင်း​ ြကီး​စွာ​ေသာ အ​ေထာက်အကူ ရ​ေပအံ့​ဟု ဆင်ြခင်မိရာသည်။

ထို့​ေြကာင့်​ သူ့​ကို ​ေလာဂရစ်သမ် ဂဏန်း​သခင်္ျာ သင်​ေပး​ခဲ့​ဖူး​သည့်​ အဂင်္လိပ်ကုန်သည်ြကီး​ မစ္စတာ ချား​လိန်း​နှင့်​ တွဲဖက်လျက် အဂင်္လိပ်-ြမန်မာ အဘိဓာန်ကို တီထွင်ြပုစု​ေလသည်။

ြပုစုရာ၌ မစ္စတာလိန်း​က ​ေရှး​ဦး​စွာ အဂင်္လိပ် အဘိဓာန်ကို ြမန်မာဘာသာ ြပန်ဆိုသည်။

ထို့​ေနာက် ြမန်မာဘာသာြပန်ချက်ကိုမင်း​သား​ြကီး​က ​ေစ့​စပ်​ေသချာစွာ ြပင်ဆင်တည်း​ြဖတ် ​ေပး​သည်။

ယင်း​အဘိဓာန်ကို ၁၈၃၃ ခုတွင် စတင် ြကိုး​ပမ်း​ြပုစုသည်။ ၁၈၄၁ ခုတွင် ကာလကတ္တား​ြမို့​၊​ သာသနာြပု ပံုနှိပ်တိုက်၌ ပံုနှိပ် ထုတ်​ေဝနိုင်ခဲ့​သည်။ အဘိဓာန်အရွယ်မှာ ဒီမိုင်း​ ဆိုဒ်ြကီး​ြဖစ်၍ စာမျက်နှာ ၄၈၆ မျက်နှာ အထူရှိသည်။

ယင်း​အဘိဓာန် နိဒါန်း​ကို မက္ခရာမင်း​သား​ြကီး​ ကိုယ်တိုင် ြမန်မာဘာသာြဖင့်​ ​ေရး​သား​သည်။ နိဒါန်း​တွင် ယင်း​အဘိဓာန် ထုတ်​ေဝရြခင်း​၏ ရည်ရွယ်ချက်ကို မင်း​သား​ြကီး​က ဤသို့​ ​ေရး​ထား​သည်။

“အထူး​ထူး​ေသာ ဘာသာ၊​ များ​စွာ​ေသာ လူမျိုး​တို့​တွင် အဂင်္လိပ်လူမျိုး​သည် ဟုတ်မှန်​ေသာ၊​ ထင်ရှား​ မျက်​ေမှာက်​ေတွ့​ြမင်​ေသာ အတတ်ပညာကိုသာ ရှာ​ေဖွ နှိုင်း​ယှဉ်ြပီး​လျှင် ရံုး​စု မှတ်သား​ေလ့​ရှိသည် ြဖစ်၍ အဂင်္လိပ်ဘာသာကို နား​လည် သိြမင်ြခင်း​သည် ဗဟုသုတအရာ၌ များ​စွာ အကျိုး​ရှိသည်။ ထို့​ေြကာင့်​ ဗဟုသုတကို အလိုရှိကုန်​ေသာ ြမန်မာလူမျိုး​တို့​အား​ အဂင်္လိပ်ဘာသာကို ြမန်မာဘာသား​အား​ြဖင့်​ နား​လည် သိြမင်​ေစြခင်း​ အကျိုး​ဌာ မက္ခရာမင်း​သား​က သ​ေဘင်္ာသူြကီး​ ကပ္ပတိန်လျင်ကို အဂင်္လိပ် အဘိဓာန်စာ ရှိသည်အတိုင်း​ ြမန်မာဘာသာ မှန်ကန်​ေအာင် ြပန်ဆိုပါဆို၍ ြမန်မာသက္ကရာဇ် ၁၁၉၅ ခုနှစ်၊​ အဂင်္လိပ်သက္ကရာဇ် ၁၈၃၃ ခုနှစ်မှစ၍ ြပန်ဆို​ေရး​သား​သည်။ ြပန်ဆိုအပ်​ေသာ အဘိဓာန်စာသည်ကား​ အဂင်္လိပ်အက္ခရာကို ဖတ်နိုင်ကာမျှ သင်ြပီး​၍ ​ေရှ့​ေနာက်စကား​ ြကည့်​ရှုမှတ်သား​ြပီး​လျှင် ထိုအဘိဓာန်စာကို အမှီြပု၍ အဂင်္လိပ်ပညာစာ ၄၅ မှစ၍ အဂင်္လိပ်စာတို့​ကို ြမန်မာဘာသာအား​ြဖင့်​ သိြမင် နား​လည်နိုင်ရာသည်။”

ယ​ေန့​ဆိုလျှင် ယင်း​အဘိဓာန်ြကီး​ ​ေပါ်ထွက်ခဲ့​သည်မှာ နှစ်​ေပါင်း​ ၁၂၀ ​ေကျာ် ရှိခဲ့​ြပီ။ ယင်း​အဘိဓာန်သည် ြမန်မာနိုင်ငံသား​တို့​ကို အဂင်္လိပ်ဘာသာ သင်ြကား​ရာ၌ ​ေကာင်း​စွာ အ​ေထာက်အကူ ြပုနိုင်ခဲ့​သည်။ ြမန်မာဘာသာ သင်ြကား​ေသာ နိုင်ငံြခား​သား​များ​ကိုလည်း​ ​ေကာင်း​စွာ အ​ေထာက်အကူ ြပုခဲ့​သည်။ ထို့​ြပင် “လမ်း​ရိုး​ေဟာင်း​တွင်၊​ ဆင့်​ကာထွင်သို့​၊​ သုတ်သင်ကာမျှ၊​ လွယ်ကာရလိမ့်​” ဟူ​ေသာ ​ေဆာင်ပုဒ်နှင့်​အညီ ​ေနှာင်း​အဘိဓာန် ဆရာများ​ကိုလည်း​ ​ေကာင်း​စွာ အ​ေထာက်အကူ ြပုခဲ့​ေပသည်။

ယင်း​အဘိဓာန်ကို ပထမအြကိမ်သာ ရိုက်နှိပ်နိုင်ခဲ့​သြဖင့်​ ယခုအခါတွင် အလွယ်တကူ ရှာ​ေဖွ မ​ေတွ့​နိုင်​ေတာ့​ေပ။ သို့​ရာတွင် ကျွန်​ေတာ် သိရသမျှ မပျက်မစီး​ဘဲ ြကွင်း​ကျန်​ေန​ေသး​သည့်​ ယင်း​အဘိဓာန် နှစ်အုပ်ကား​ ရှိ​ေန​ေသး​သည်။ တစ်အုပ်မှာ အ​ေမရိကန်ြပည်​ေထာင်စု၊​ ဝါရှင်တန်ြမို့​ ကွန်ဂရက် စာြကည့်​တိုက်တွင် ရှိသည်။ တစ်အုပ်ကား​ ရန်ကုန်ြမို့​ ယဉ်​ေကျး​မှုဌာန၊​ အမျိုး​သား​စာြကည့်​တိုက်တွင် ရှိသည်။

ြမန်မာစာ​ေပသမိုင်း​တွင် ​ေဒါက်တာ ဂျပ်ဆင်၏ အဂင်္လိပ်-ြမန်မာ အဘိဓာန်၊​ ဦး​ေရွှြကူး​၏ အဂင်္လိပ်-ြမန်မာ အဘိဓာန်၊​ ​ေဒါက်တာဘဟန်၏ အဂင်္လိပ်-ြမန်မာ အဘိဓာန်များ​ ရှိရာ၊​ မက္ခရာမင်း​သား​ြကီး​၏ ဤ အဂင်္လိပ်-ြမန်မာ အဘိဓာန်သည် အ​ေစာဆံုး​ ြဖစ်​ေပသည်။ ဤတွင် အဂင်္လိပ်-ြမန်မာ အဘိဓာန်ြပုစု​ေသာ ြမန်မာ လူမျိုး​များ​ထဲတွင် မက္ခရာ မင်း​သား​ြကီး​သည် ပထမဆံုး​ ြဖစ်သည်ဟု ဆိုရ​ေပမည်။

မက္ခရာမင်း​သား​ြကီး​သည် ပညာအရာတွင် ထက်ြမက်ရံုမျှမက သိက္ခာ၊​ သမာဓိနှင့်​လည်း​ အထူး​ ြပည့်​စံုဟန်တူသည်။ ​ေနာင်​ေတာ် ဘြကီး​ေတာ်မင်း​ကို သာယာဝတီမင်း​သား​ ပုန်ကန်​ေသာအခါ ​ေစ့​စပ် ​ေဆွး​ေနွး​ေရး​အတွက် မက္ခရာ မင်း​သား​ြကီး​ပင် ဦး​ေဆာင် ​ေဆာက်ရွက်ခဲ့​ရ​ေပသည်။

မင်း​သား​ြကီး​သည် ြမန်မာသက္ကရာဇ် ၁၁၅၃ ခုနှစ်တွင် ဖွား​၍ ၁၂၁၀ ြပည့်​နှစ်၊​ အသက် ၅၇ နှစ် အရွယ်တွင် လွန်သည်။







ဆက်စပ်ဖတ်ရှုနိုင်မည့်

“ြမန်မာ” ​ေဝါဟာရ သမိုင်း​ေြကာင်း​

​ေရှး​ရာဇဝင်သမိုင်း​၊​စာ​ေပမှ ြမန်မာလူမျိုး​၊​ ြမန်မာြပည် အသံုး​အနှုန်း​များ​ကို အကျယ်ဖတ်ရှုနိုင်ရန် ဤမှာ တတ်နိုင်သမျှ စုစည်း​ေပး​ထား​ပါသည်။

ြမ​ေစတီ ​ေကျာက်စာ

လူမျိုး​တစ်ရာ့​တပါး​စာရင်း​

ဦး​ကုလား​ မဟာရာဇဝင်

မက္ခရာမင်း​သား​ြကီး​၏ ပထမ အဂင်္လိပ်-ြမန်မာ အဘိဓာန်

​ေယာအတွင်း​ဝန် ဦး​ဖိုး​လှိုင်၏ ရာဇဓမ္မသဂင်္ဟကျမ်း​

​ေခတ်မှီ ြမန်မာရာဇဝင်အကျဉ်း​ -အမျိုး​သား​ပညာဝန် ဦး​ဖိုး​ကျား​

ရခိုင်ရာဇဝင်သစ်ကျမ်း​

လွတ်လပ်​ေရး​ ​ေြကညာစာတမ်း​

ြမန်မာ့​စွယ်စံုကျမ်း​

​ေဒါက်တာနိုင်ပန်း​လှ၏ ရာဇာဓိရာဇ် အ​ေရး​ေတာ်ပံုကျမ်း​

တွင်း​သင်း​ြမန်မာရာဇဝင်သစ်

​ေဒါက်တာသန်း​ထွန်း​-အမိန့်​ေတာ်ြပန်တမ်း​များ​၊​ဒုတိယတွဲ

အ​ေလာင်း​မင်း​တရား​ြကီး​၏ အမိန့်​ေတာ်များ​ - ​ေဒါက်တာသန်း​ထွန်း​

ြမန်မာအစ (ဦး​ဖိုး​လတ်)